Zakończcie ten kryzys!

Recenzje książki: Zakończcie ten kryzys! (7) Poniższe recenzje mogły powstać po przekazaniu recenzentowi darmowego egzemplarza poszczególnych utworów bądź innej zachęty do jej napisania np. zapłaty.

1. Dziennik Gazeta Prawna Rafał Woś, 2014-05-26

   Kolejny noblista i jego ważna książka. „Zakończcie ten kryzys!" jest manifestem na rzecz bardziej zdecydowanego zaangażowania się zachodnich rządów (zwłaszcza tego amerykańskiego) w walkę ze skutkami kryzysu 2008 roku Krugmana znać powinien każdy. Czy się z nim zgadza, czy też nie.

2. Dziennik Gazeta Prawna Rafał Woś, 2014-04-18

   Uwaga! Nadchodzi Paul Krugman, bezkompromisowy gwiazdor współczesnej ekonomii (Nobel 2008) i wzięty felietonista „New York Timesa". Który ma pewnie równie wielu fanatycznych wyznawców, co zapiekłych przeciwników. Książka „Zakończcie ten kryzys!" udowadnia, że Krugman jest w formie. Z pasją bije w amerykańską klasę polityczną, która w jego mniemaniu tylko przygląda się trwającemu od 2008 r. krachowi zamiast wziąć się do niego przy pomocy ekspansywnej polityki fiskalnej na miarę rooseveltowskiego Nowego Ładu, nie oglądając się na inflację czy deficyt budżetowy. Mocny i polemiczny głos w dyskusji o przyszłości i możliwościach prowadzenia aktywnej polityki ekonomicznej w ramach zglobalizowanej gospodarki XXI w.

3. Magazyn Sukces Krzysztof Jendrzejczak, 2013-11-01

   Dług publiczny, recesja, rosnące znaczenie rynków wschodzących kryzys strefy euro - to tematy, o których wiele się pisze. Rzadko jednak w sposób' rzeczowy i wciągający. Tak jak to robią Paul Krugman, Andrzej Lubowski i Thilo Sarrazin.
   
   Pierwszy z autorów to laureat ekonomicznego Nobla z 2008 r. i czołowy przedstawiciel współczesnego keynesizmu. W najnowszej książce „Zakończcie ten kryzys!" stawia tezę, że obecne problemy amerykańskiej gospodarki mogłyby już dawno zostać rozwiązane. A że tak się nie stało, to wina polityków, którzy ulegają wpływom decydentów ze świata wielkiej finansjery. Krugman poddaje też surowej ocenie działania Fedu. Uważa, że wzrost podaży pieniądza o 85 mld dol. miesięcznie to zbyt mało, by wyjść z recesji. Konieczna jest bardziej proinflacyjna polityka, która pobudziłaby popyt i zmniejszyła bezrobocie. Bo przecież „każdy dochód jest czyimś wydatkiem", a zwiększanie inflacji to sprawdzone lekarstwo na kryzys. Noblista zachęca do inwestycji publicznych na szeroką skalę i radzi przy tym, by nie przywiązywać zbyt wielkiej wagi do deficytu budżetowego. W końcu po II wojnie światowej był on w relacji do PKB jeszcze wyższy niż obecnie, a mimo to nie doszło do katastrofy.

4. Personel Plus 2013-06-01

   Celem, który przyświecał autorowi - nobliście z 2008 r. w dziedzinie ekonomii - przy pisaniu tej książki, było informowanie opinii publicznej i wywieranie presji na polityków, aby zmienili kurs i zakończyli wreszcie, trwający od 2007 r., kryzys. Póki co owa recesja ciągle trwa i jej końca nie widać. Miliony ludzi pozostają bez pracy albo mają pracę gorszą niż przed kryzysem- i nic nie wskazuje na to, by do końca tej dekady wrócił normalny poziom zatrudnienia. Jednakże autor twierdzi, że zdecydowanie nie musimy się na to godzić. Społeczeństwa doświadczyły już czegoś podobnego w przeszłości i wiedzą, jak rozwiązywać takie problemy. Brakuje jedynie woli politycznej do podjęcia odpowiednich działań. Dlatego noblista udziela rzeczowych wskazówek, pozbawionych politycznego bełkotu. Proponuje gotowe recepty na uzdrowienie obecnej sytuacji gospodarczej, opierając się na wiedzy, faktach historycznych i doświadczeniu.

5. Dziennik Gazeta Prawna Rafał Woś, 2013-06-28

   Nowa książka Paula Krugmana jest jak on sam: dosadna, przemądrzała i tryskająca polemiczną pasją. Ale dowodzenie, że warto ją czytać, wydaje mi się wobec czytelnika tej kolumny pewnym nietaktem. Bo to jakby przekonywać osobę wierzącą, że powinna wiedzieć, co wymyślił ostatnio papież w Watykanie.
   
   Paul Krugman to od dekady taki właśnie pontdfex maximus zachodniej ekonomii Ma temperament rasowego polemisty wzmacniającego wymowę swoich tez tytułem profesorskim i niekwestionowanymi dokonaniami naukowymi (Nobel w 2008 r.). Jest przy tym trochę jak czołg. Odpala pocisk za pociskiem w cyklicznym felietonie „Sumienie liberała" na łamach „New York Timesa" (i na blo-gu). Siła jego rażenia jest więc ogromna. Krugmana można lubić albo nie, ale trudno zaprzeczyć, że to dziś marka na miarę Miltona Friedmana albo Johna Maynarda Keynesa.
   
   W swoich tekstach Krugman od lat dowodzi że amerykańska (i światowa) gospodarka zmierza w złym kierunku. Konkretnie w kierunku neoliberalnym Jeszcze przed kryzysem krytykował bushowskie obniżki podatków dla najbogatszych. Po krachu w 2008 r. skoncentrował się na walce z obsesją dyscypliny budżetowej, która owładnęła rządy po obu stronach Atlantyku. „Oszczędności tak ale nie w czasie kryzysu" - dowodzi z pasją. Bo jego zdaniem redukowanie wydatków publicznych przynosi efekty odwrotne do zamierzonych. Zamiast rozwiązywać problemy, taka polityka sama stała się problemem. W „Zakończcie ten kryzys!" Krugman raz jeszcze punkt po punkcie wylicza wszystkie swoje argumenty. Pokazuje, że od 2008 r. zachodnie gospodarki nie pracują na pełnych obrotach Dzieje się tak z powodu mechanizmu rządzącego każdą recesją: prywatny biznes stawia na oszczędności i niechętnie podejmuje ryzyko. To sprawia, że kuleje cała gospodarka. Czekanie, aż problemy rozwiążą się same, jest według Krugmana niewybaczalnym błędem. Bo skazuje na wegetację całe pokolenie, które przez wiele lat nie może znaleźć odpowiedniej dla siebie pracy. To nieodpowiedzialne marnowanie zasobów. I tego neokeyne-siści (do których zalicza się sam Krugman) zupełnie nie mogą zrozumieć. Bo przecież ich zdaniem rządy mogłyby wkroczyć do gry i zastąpić (na pewien czas) sektor prywatny w roli silnika ciągnącego całą gospodarkę. A potem, gdy sytuacja wróci do normy, przystąpić do spłacania długu publicznego.
   
   Ekonomiczni konserwatyści takiego stanowiska zaakceptować nie chcą. I właśnie największą wartością książki są te momenty, gdy Krugman boksuje się z racjami zwolenników zaciskania pasa. Mówią oni że wysokie zadłużenie publiczne jest niebezpieczne, bo ogranicza zaufanie rynków finansowych „Nieprawda" - o powiada Krugman. „Nie ma żadnych powodów, by sądzić, że nawet rozbudowany pakiet stymulacyjny skłoniłby inwestorów do rezygnacji z kupowania amerykańskich bonów skarbowych Niewykluczone, że perspektywa szybszego wzrostu gospodarczego wzbudziłaby wręcz większe zaufanie wobec tych obligacji" - argumentuje. Dowodem tego była cena amerykańskich papierów dłużnych w latach 2008-2012. Stany Zjednoczone zadłużały się coraz bardziej, a przeciw nicy krugmanowskiego kursu wieszczyli rychły wzrost oprocentowania obligacji Tymczasem ich cena spadała. Krugman brawurowo rozprawia się również z innymi antykey-nesowskimi straszakami widmem inflacji i przekonaniem, że pakiety stymulacyjne z lat 2008-2009 uznane zostały za nieskuteczne (zdaniem Krugmana były zbyt małe).
   
   Zwolenników dyscypliny budżetowej wysłuchiwanie pancernego Paula doprowadzi pewnie do białej gorączki „Po raz kolejny Krugman argumentuje według zasady: rzućmy monetą - jak wypadnie orzeł, to ja wygrywam, a jak reszka, to ty przegrywasz" - zżymał się, recenzując „Zakończcie ten kryzys!" jeden z neoliberalnych amerykańskich think tanków. I pewnie miał trochę racji bo Krugman to mistrz ustawiania sobie przeciwnika tak, by potem zadać mu cios najbardziej dla publiki efektowny. Ale czy można czynić mu z tego zarzKt Czy nie takich właśnie wyrazistych tez oczekiwać należy od uczestników debaty publicznej.

6. Rzeczpospolita Antoni Kowalik, 2013-06-17

   Skutki manii zaciskania pasa
   
   O kryzysie, który od czterech lat nęka Europę i Stany Zjednoczone, napisano wiele książek. Możemy w nich znaleźć odpowiedzi na pytanie, które niegdyś zadała ekonomistom królowa Elżbieta II: jak to się stało Zdziwiła się też: dlaczego nikt tego nie przewidział, ale wyjaśnień tej kwestii nie otrzymała. Paul Krugman, laureat Nobla w dziedzinie ekonomii, postanowił także zająć się kryzysem, ale inaczej. Nie zajmuje się przyczynami, lecz stara się powiedzieć, co mamy teraz robić. Bo, jego zdaniem, dłużej na ten kryzys nie możemy się godzić. Podaje przykład szalejącego bezrobocia, które przed kryzysem wydawało się nie do pomyślenia, a teraz pociąga za sobą olbrzymie szkody i krzywdzi ludzi.
   
   To, co dzieje się teraz w gospodarce, ludzkość przeżywała już w latach 30. XX wieku. Tamtą i dzisiejszą sytuację oczywiście wiele różni, ale po 70 latach, po analizach ekonomicznych Keynesa i innych, wiemy już, co politycy powinni wówczas zrobić. Podobne wnioski należy wyciągnąć z obecnych kłopotów - mówi Krugman i pyta: dlaczego decydenci, politycy, oficjele życia publicznego, analitycy ignorują nauki płynące z historii. Ich postępowanie przynosi ludziom i naszym gospodarkom wielkie straty. I zaraz stwierdza: Dzieje się tak dlatego, że wiedza wynikająca z faktów, doświadczenia, została zastąpiona ideologią oraz wygodnymi uprzedzeniami, czyli politycznym bełkotem. Możemy zakończyć ten kryzys, ale musimy już dziś zacząć walkę o politykę, która pozwoli ten cel osiągnąć - przekonuje autor.
   
   0 jaką politykę chodzi Trzeba odejść od szalejącej od kilku lat manii zaciskania pasa i przestawić się na strategię tworzenia nowych miejsc pracy. Jeśli sektor prywatny nie chce wydawać dostatecznie dużo, aby w pełni wykorzystać potencjał produkcyjny i dać ludziom pracę, powinien to zrobić rząd, zwiększając wydatki publiczne. Udowodniono, że gdy wydajemy więcej, rosną zatrudnienie i realny PKB, gdy mniej - maleją. Gospodarkę można wspomóc rezygnując z polityki zaciskania pasa, gdyż takie oszczędności pozbawiają ludzi pracy. Autor obala mit o straszliwych skutkach podwyższonej inflacji, opowiada się za programami pomocowymi dla ludzi mających kłopoty finansowe (m.in. za czasowym podnoszeniem zasiłków, zmniejszaniem zadłużenia), gdyż pieniądze te zostałyby wydane na zakupy, czego gospodarka przecież potrzebuje.
   
   Książka mówi głównie o realiach amerykańskich, ale Krugman odnosi się też do Europy. Jego zdaniem obowiązująca na kontynencie wersja kryzysu jest całkowicie błędna. Chodzi o przekonanie, że przyczyną jest brak odpowiedzialności w polityce fiskalnej - za duże deficyty budżetowe państw i nadmierne zadłużenie. Trzeba teraz wprowadzać obostrzenia, narzucić normy, aby sytuacja nie mogła się powtórzyć. To nie tak - mówi Krugman. Zresztą, dodaje, politycy po obu stronach Atlantyku wykazali się całkowicie błędnym podejściem do kwestii zadłużenia, inflacji i wzrostu gospodarczego. Skutki polityki zaciskania pasa służą interesom wierzycieli, a nie dłużników i tych, którzy muszą pracować na swoje utrzymanie. Wierzyciele oczekują od władz, że uznają honorowanie zobowiązań za najwyższy priorytet. Sprzeciwiają się też działaniom monetarnym, które pozbawiałyby banki zysków - konkluduje.

7. obserwatorfinansowy.pl Anna Wielopolska, 2012-05-05

   W minioną środę ukazała się w USA książka Noblisty Paula Krugmana zatytułowana „Zakończcie natychmiast ten kryzys!” („End This Depression Now!”). Jest wybuchowa.
   
   Problem obecnego kryzysu leży w iskrowniku — jeśli użyć tak często stosowanej w odniesieniu do ekonomii przenośni o silniku samochodowym. Tak, to jest banalny problem techniczny — uważa Krugman. Owszem wszystkie strukturalne problemy także istnieją, ale czasem, aby ruszyć silnik o wartości 30 tysięcy dolarów wystarczy iskrownik za 100 dolarów.
   
   Receptą Krugmana jest poluzowanie inflacji. Nawet do 4 procent. Jego zdaniem pobudziłoby to konsumpcję, a to klucz do natychmiastowego wyjścia z zapaści. Ta propozycja to naturalnie włożenie kija w kopiec termitów. Krugman walczy jednak od czterech lat i wszystkie argumenty przetestował w dyskusjach wielokrotnie.
   
   Pierwszy argument przeciwko przyspieszeniu inflacji mówi, że „trzeba myśleć długoterminowo”. Zdaniem Krugmana jest to równoznaczne z “intelektualną abdykacją i odmową przyjęcia odpowiedzialności za obecną sytuację. „Łatwiej jest mówić w mglistych pojęciach o dalekiej przyszłości niż o konkretnych krokach tu i teraz” — pisze. Poza tym zapaść trwa już piąty rok więc jest to już długoterminowe zjawisko. Jeśli bezrobotny pozostaje bez pracy długo, tak jak dzieje się to obecnie, staje się „niezdolnym do zatrudnienia”. A to też jest długoterminowy skutek. Wreszcie niskie inwestycje biznesowe mają skutki długoterminowe, bo nie rozwija się potencjału produkcyjnego i intelektualnego i traci się zdolności produkcyjne.
   
   Wedle drugiego argumentu, kryzys trwa, bo nie ma inwestycji, a biznesmeni nie inwestują, ponieważ są niepewni jutra i obawiają się „socjalisty w Białym Domu”. „Inwestycje są niskie - pisze Krugman — bo biznes nie sprzedaje wystarczająco dużo, aby wykorzystywać istniejący potencjał”. Nie będzie więc inwestował w ekspansję. Nie ma budownictwa, spadły też inwestycje rządowe (na każdym szczeblu). Innymi słowy to dlatego bezrobocie jest wysokie a produkcja ekonomiczna niska — bo nie ma popytu. Albo jeszcze inaczej — moje wydawanie pieniędzy jest twoim zyskiem i odwrotnie.
   
   Mitologia w ekonomii
   
   Krugman rezygnuje z przedstawiania modeli matematycznych. Sięga natomiast obficie do historii – głównie historii Wielkiego Kryzysu lat 1920/30 i powojennej zapaści oraz historycznych traktatów wielkich ekonomistów, Johna Maynarda Keynesa, Irvinga Fishera i Hymana Minsky’ego. „Problem tamtych czasów polegał na tym, zwłaszcza w dobie Wielkiego Kryzysu, iż nie było wiadomo co robić, nie było wiedzy ani doświadczenia. Dziś wiemy i mamy odpowiednie instrumenty” — pisze Krugman. Pomimo tego wzrost konsumpcji jest tymczasem ciągle traktowany „mitologicznie”.
   
   Motorem zdolnym do pobudzenia konsumpcji byłyby inwestycje rządowe. Dlaczego ich nie podjęto? — zastanawia się Krugman i cytuje spikera Izby Reprezentantów Johna Boehnera, który argumentując odrzucenie planu Obamy o wzroście wydatków rządu stwierdził, że skoro Amerykanie zaciskają pasa, to rząd amerykański także powinien zacisnąć pasa. „Pytanie, którego sobie Boehner nie zadał - pisze Krugman – brzmi - jeśli więc Amerykanie wydają mniej i rząd też wydaje mniej, to kto będzie kupował amerykańskie produkty na krajowym rynku?”
   
   W Europie także nie ma zrozumienia, że kluczem do uzdrowienia jest wzrost konsumpcji. „Niemcy też nie rozumieją tego prostego równania - pisze Krugman – pokazując, że wszyscy powinni iść za ich przykładem kiedy od końca lat 90-tych udało im się odwrócić recesyjny trend. Udało się im to poprzez wydobycie się z minusa i uzyskanie nadwyżki w handlu zagranicznym. Ale było to możliwe tylko dlatego, że europejscy partnerzy Niemiec pogłębili swoje deficyty” – przypomina Krugman.
   
   Czyli dodrukowanie pieniędzy? Tak! — uważa Krugman – tak zostały zażegnane wszystkie powojenne recesje w Stanach – przypomina. To zmieniło recesję w 1981/1982 roku w „poranek w Ameryce” czyli gwałtowne uzdrowienie ekonomiczne. To także zagrało choć nieco wolniej w latach 1991 i 2001. Ale nie zagrało teraz – odparowują oponenci Krugmana. Rezerwa Federalna potroiła od 2008 roku bazę monetarną, a gospodarka pozostaje w kryzysie. Co więc się stało?
   
   Pułapka płynności
   
   Zostaliśmy złapani w „pułapkę płynności” – odpowiada Krugman. Fed poszerzył bazę monetarną poprzez program Quantitive Easing (kupowanie obligacji rządowych), ale za mało, za późno i wycofując kupowanie przy najmniejszym ledwie pozytywnym drgnieniu wyników oraz jednoczesnym upartym utrzymywaniem stóp procentowych w okolicach zera. „Płynność normalnie jest zwiększana przez pożyczki finansowe, ale za odpowiednią cenę. Przy zerowych stopach procentowych lepiej siedzieć na gotówce niż pożyczać, bo gdzie zarobek?” - pisze Krugman.
   
   Sedno sprawy jest takie, że USA potrzebuje dziś rządowej konsumpcji i to dużej. Czy to takie proste? Tak – odpowiada Krugman. „Musimy oczywiście dyskutować rolę polityki monetarnej, implikacje dla długu publicznego i co musi być zrobione, aby gospodarka nie wpadła w kolejną recesję jak rządowa konsumpcja się skończy, jak również sposoby na redukcję długu prywatnego, a także międzynarodowy aspekt sprawy, ale podstawowe są inwestycje rządowe”. Ale tu leży problem.
   
   Dwa diabły: Keynes i rząd
   
   Krugman lansuje to, czego panicznie i atawistycznie boją się konserwatyści – tezy nawiązujące do Keynesa, który jest dla konserwatystów diabłem wcielonym socjalizmu (nie dawniej niż w 2005 roku prawicowy magazyn „Human Events” przedstawił „Ogólną teorię” Keynesa jako równie szkodliwą jak „Mein Kampf” Hitlera), choć teoria Keynesa jest faktycznie „umiarkowanie konserwatywna”, a on sam odżegnywał się od centralnego planowania i redystrybucji środków. Zgoda na to, iż rząd może odegrać pozytywną rolę w walce przeciw gospodarczym załamaniom oznacza dla amerykańskich republikanów, że za moment mamy socjalizm w pełnej krasie. Tym bardziej, że przecież to rząd doprowadził do obecnej zapaści — powtarzają konserwatyści wzdłuż i wszerz kraju.
   
   Czyżby? – kpi Krugman i poświęca bardzo obszerne rozdziały opisowi jak upór konserwatystów przy niedopuszczaniu jakichkolwiek regulacji doprowadził do obecnego kryzysu.
   
   Jest cała historia deregulacji rynku, począwszy od zniesienia ustawy Glass-Steagall, która miała bronić gospodarkę przed finansowymi potopami i broniła przez dobre pół wieku do momentu kiedy Citicorp użył wszelkich środków aby znieść barierę przed łączeniem banków komercyjnych z inwestycyjnymi i połączyć się z Travelers Group. Dokonał tego przy pomocy Phila Gramma, senatora z Texasu, szefa senackiej komisji bankowości, mieszkalnictwa i spraw miejskich, którego kampanię wyborczą finansował wielkie firmy finansowe i ówczesnego szefa skarbu państwa Roberta Rubina, który przed objęciem posady w rządzie był wiceszefem Goldman Sachs, a po odejściu z rządu został wiceszefem Citicorp.
   
   Reaktor Greenspana
   
   Jest też obficie cytowana ideologiczna podbudowa, jakiej użyczali procesowi deregulacji sławni ekonomiści jak Alan Greenspan. Uważany za top-guru finansowego Greenspan wskazywał w 2005 roku, że czarodzieje z Wall Street wykreowali taki system (oparty na asset-backed securities), że nigdy już nie grożą wielkie zapaści gospodarcze jakie miały miejsce w przeszłości i że oto nastały czasy dobrobytu i wzrostu.
   
   „Oczywiście, że dla niedużej, ale wpływowej grupy mniejszości era deregulacji i rosnącego zadłużenia była faktycznie czasem nadzwyczajnego wzrostu dochodów” - pisze Krugman i podaje smakowite opisy niebotycznych ekscesów i ekstrawagancji stylu życia menedżerów funduszy hedgingowych (w 2006 roku 25 najwyżej opłacanych menedżerów funduszy hedgingowych zarobiło 14 miliardów dolarów, czyli trzykrotnie więcej niż 80 tysięcy wszystkich nauczycieli w Nowym Jorku).
   
   Greenspan – przez moment po upadku Lehman Brothers przyznał się do szoku, iż cała intelektualna konstrukcja rozsypała się w proch, ale już w marcu 2011 z powrotem wzywał do zaniechania bardzo skromnego projektu regulacji rynków pisząc: „Z rzadkimi wyjątkami, w 2008 roku na przykład, globalna niewidzialna ręka wykreowała relatywnie stabilne kursy wymiany, stopy procentowe, ceny i zarobki”. Krugman cytuje Henry’ego Farrella, który szybko odpalił Greenspanowi, iż identycznie „z rzadkimi wyjątkami japońskie reaktory nuklearne są bezpieczne w obliczu trzęsień ziemi”.
   
   Skąd taki opór przy obstawaniu przy błędnych diagnozach? – zastanawia się Krugman. Greenspan i inni musieliby przyznać, że spędzili większą część swoich karier podążając ślepą uliczką – odpowiada, albowiem konserwatyści rozluźniając protekcję jaką wprowadzono po okresie Wielkiej Depresji doprowadzili do następnej – obecnej.
   
   Wielka Iluzja publicznego długu
   
   Wreszcie bardzo dużo miejsca Krugman poświęca analizie kryzysu w Europie, która notabene tak jak Ameryka także ma swoją nieprawdziwą wersję przyczyn problemów. Różnica jest zdaniem Krugmana taka, że w USA to jest Wielkie Kłamstwo, a w Europie — Wielka Iluzja. Polega ona na wierze, że kryzys spowodowała finansowa nieodpowiedzialność, co jest prawdą jedynie w przypadku Grecji.
   
   Podobnie jak dla USA ratunek dla Europy jest w podniesieniu inflacji. Trzy powody, dla których wyższa inflacja byłaby lepsza:
   
   Po pierwsze – poluźniłaby limity, jakie nakłada niskie oprocentowanie (i niemożność zejścia poniżej zera), ponieważ pobudziłaby apetyt na pożyczanie i konsumpcję;
   
   Po drugie – pomogłaby w redukcji realnej wartości zadłużenia;
   
   Po trzecie – w Europie specjalnie, w Stanach mniej – pomogłaby uniknąć bezpośrednich cięć zarobków pracowniczych, które zawsze są bardzo źle odbierane
   
   Poza tym podniesienie inflacji byłoby nie tylko bezbolesne, ale poprawiłoby znakomicie nastrój społeczeństwa (z wyjątkiem tych wszystkich, którzy zainwestowali kapitał polityczny i emocjonalny w promocję błędnych doktryn i teorii ekonomicznych).
   
   Że pogłębi dług publiczny? Hm, mówi Krugman, zadłużenie USA na przykład jest ogromne, ale też siła gospodarki jest wielka. Poza tym — na koniec drugiej wojny światowej dług publiczny USA wynosił 120 procent ówczesnej wartości rocznego PKB (przy obecnej wartości skumulowanych długów rządów federalnego i stanowych na poziomie 93,5 całego PKB).
   
   Jak USA spłaciły ten dług? Odpowiedź brzmi: nie spłaciły w ogóle, nigdy. Po prostu rząd prowadził przez następne lata mniej lub bardziej zbilansowany budżet i w 1962 roku dług powrócił do poziomu z 1946 r., ale stosunek PKB do długu spadł o 60 procent dzięki kombinacji średniej inflacji i znaczącego wzrostu ekonomicznego.
   
   Wyrywali sobie włosy
   
   Wracając do współczesnej Ameryki - Krugman uważa, że politykom brak odwagi. Zarzuca Obamie, że owszem jego działania po objęciu urzędu prezydenta były szybka, tak jak zapowiadał. Nie była jednak, wbrew zapowiedziom, wystarczająco śmiała i dobrze zaprojektowana. Krugman przypomina, że wielu ekonomistów, on sam, jak również inny noblista, Joseph Stiglitz ostrzegali od samego początku, a raczej „wyrywali sobie publicznie włosy z rozpaczy” – jak pisze, że program jest za mały, za ciasny i błędnie zaprojektowany.
   
   Podobnie śmiałości brakuje szefowi Rezerwy Federalnej – Benowi Bernanke. Krugman pisze, że Bernanke jako profesor Princeton skrytykował ostro 12 lat temu japoński bank centralny za niedostatecznie śmiałe kroki w wyciąganiu japońskiej gospodarki z zapaści, określając tę politykę jako „paraliż zadawany samemu sobie”.
   
   „Niestety przewodniczący Bernanke nie postępuje zgodnie z radami profesora Bernanke” – pisze Krugman. Jako przyczyny braku „Rooseveltowskiego zdecydowania” u Bernanke Krugman wskazuje zastraszenie polityczne: „Republikanie w Kongresie oszaleli na temat quantitative easing oskarżając Bernanke o obniżanie wartości dolara”.
   
   Rezerwa Federalna jest więc pasywna i zastraszona politycznie. Ben Bernanke pytany niedawno o pomysł Paula Krugmana o dopuszczeniu wzrostu inflacji odpowiedział kategorycznie, że byłoby to za bardzo ryzykowne.

więcej recenzji

ukryj recenzje