Wigilijne psy

Recenzje książki: Wigilijne psy (3) Poniższe recenzje mogły powstać po przekazaniu recenzentowi darmowego egzemplarza poszczególnych utworów bądź innej zachęty do jej napisania np. zapłaty.

1. Recenzja: Gazeta.pl Robert Ostaszewski; 23/01/06

   Recenzja dotyczy produktu: ksiązka drukowana

   Czy recenzja była pomocna:

    TAK  (0)  NIE  (0)

   Wielu z nas lubi dreszcz lęku podczas lektury, czego dowodem niesłabnąca popularność prozy Stephena Kinga. Jednak niewielu polskich pisarzy chce ich straszyć. Jednym z nielicznych jest Łukasz Orbitowski

   Horror to jedna z najbardziej zaniedbanych w Polsce odmian literatury popularnej. Nasz klasyk prozy niesamowitej Stefan Grabiński (1887-1936) to pisarz dzisiaj kompletnie zapomniany. Na szczęście dla wszystkich fanów gatunku ostatnio jest nieco lepiej - w zeszłym roku pojawiła się całkiem udana powieść Zygmunta Miłoszewskiego "Domofon", a także nowy zbiór opowiadań Łukasza Orbitowskiego.

   Podobnie jak w tekstach z poprzednich książek ("Złe wybrzeża" z 1999 i "Szeroki, głęboki, wymalować wszystko" z 2001 r.) Orbitowski w "Wigilijnych psach" łączy opowieści grozy z fantastyką i prozą obyczajową. Mamy tu cały zastęp duchów i demonów, ale w gruncie rzeczy autor pisze głównie o naszym tu i teraz, o losach młodych ludzi, którzy łapią się doraźnych prac (jak bohater "Lombardu") albo porywają się na podejrzane "interesy" (Farmazon i Mikołaj z "Kacpra Kłapacza", dwójka oszustów wykorzystujących naiwność uczestników aukcji internetowych), próbując w ten sposób utrzymać się na powierzchni.

   Orbitowski nie idzie na łatwiznę, nie tworzy całkowicie fikcyjnych światów i wydumanych sytuacji, aby spotęgować grozę opowiadanych historii. Wychodzi od opisów codziennego życia mieszkańców prowincjonalnych mieścin, krakowskich blokowisk i wynajmowanych na Kazimierzu klitek (akcja większości opowiadań rozgrywa się w Krakowie, który ukazywany jest nie jako kulturalne centrum pełne zabytków, ale jako miasto szarych blokowisk straszących rozpadającymi się budynkami, zaplutych podwórek kamienic i mniej lub bardziej podejrzanych knajp).

   To, co zwyczajne, stopniowo nasyca się jednak niesamowitością. Jazda składem osobowym relacji Kraków - Katowice zamienia się w mroczną podróż z demonicznym rewizorem mordercą i duchem pociągu (opowiadanie "Serce kolei"). Śmierć taksówkarza w wypadku, jakich wiele na naszych drogach, okazuje się zemstą zza grobu chłopaka zakatowanego przez dwóch blokersów, któremu nie udzielił pomocy taksówkarz będący świadkiem bójki ("Opowieść taksówkarska"). Praca w lombardzie, do którego bohater trafia przez przypadek, wikła go w odwieczną walkę sił dobra i zła ("Lombard").

   Duchy, demony czy nawet przyjmujący ludzką postać szatan ingerują w życie bohaterów opowiadań Orbitowskiego najczęściej wtedy, gdy ci stykają się ze złem albo sami popełniają zbrodnie i występki. Zaryzykowałbym nawet stwierdzenie, że autor "Wigilijnych psów", mimo iż tworzy prozę, która służyć ma głównie lekturowej rozrywce, niejako przy okazji zajmuje się całkiem poważnymi problemami - ukazuje zło z łatwością rozpleniające się na pożywce bylejakości życia i duchowej anemii ludzi. Orbitowski jest w swoich tekstach nieomal moralistą; w opowiadaniach z "Wigilijnych psów" niczym w balladach romantycznych kara za winę jest nieuchronna. Jak w opowiadaniu "Kacper Kłapacz", w którym dzikich lokatorów opuszczonego wieżowca co jakiś czas nawiedzają duchy przypominające o błędach życiowych i przewinach bohaterów.

   Mimo iż u Orbitowskiego jest dużo trupów (pisarz lubi uśmiercać swoje postaci, może aż za bardzo), opisów zła i ludzkich słabości, to jednak nie ma w nich charakterystycznego dla prozy spod znaku czarnego realizmu ponuractwa i czarnowidztwa w diagnozowaniu rzeczywistości. Autor "Wigilijnych psów" doprawia mroczne miejskie legendy sporą domieszką humoru i ironii. A do tego umie zajmująco i sprawnie opowiadać. Jak na twórcę literatury grozy - to sporo.

2. Recenzja: Wprost Piotr Kofta; 05/01/06

   Recenzja dotyczy produktu: ksiązka drukowana

   Czy recenzja była pomocna:

    TAK  (0)  NIE  (0)

   Opowiadania ze zbioru "Wigilijne psy" przywołują najlepsze tradycje amerykańskiej literatury grozy - Łukasz Orbitowski, młody autor kilku książek i opowiadań fantastycznych, potrafi doszukać się niesamowitości w zwykłych zdarzeniach, w zaułkach i blokowiskach wielkich miast (w szczególności Krakowa), w ludzkich biografiach. Fantastyka tej książki jest fantastyką codzienności, szaleństwem sąsiada, butelką piwa, podróżą pod podszewkę rzeczywistości. Orbitowski ma coś jeszcze poza umiejętnością tworzenia wciągających historii, a mianowicie ironię, dystans i poczucie humoru, tak rzadkie we współczesnym polskim pisarstwie.

   "Wigilijne psy" są wyczulone na absurdalne szczegóły i zbiegi okoliczności. Jednocześnie bohaterowie tych współczesnych opowieści niesamowitych to ludzie z krwi i kości, żyjący tu i teraz. Kiedy nieodmiennie pakują się w kłopoty, niemal można ich zobaczyć. Jedyne, co może w tych historiach przeszkadzać, to - paradoksalnie - nadmiar fantastyki. Czasami aż prosi się o inne rozwiązanie fabularne, takie, które nie pochodziłoby z tamtego świata, tylko z tego. Pozostaje czekać cierpliwie na następną książkę Orbitowskiego, w której fantastyka niekoniecznie będzie kluczem, do zrozumienia ludzkich losów. Czyli czekać, powiedzmy, na dobry kryminał.

3. Recenzja: Carpe Noctem Rafał "Taclem" Chojnacki

   Recenzja dotyczy produktu: ksiązka drukowana

   Czy recenzja była pomocna:

    TAK  (0)  NIE  (0)

   Łukasz Orbitowski to facet, który pisywał opowieści grozy wtedy, kiedy nikt w tym kraju nie patrzył poważnie na horror, jako źródło dobrej kasy. Myślę, że to głównie młodzieńczej brawurze zawdzięcza, iż zaczęto go drukować. Po prostu chłopak nie zdawał sobie sprawy z marnych szans szerszego zaistnienia i robił swoje.

   "Wigilijne psy" to trzeci zbiór opowiadań Łukasza, a co za tym idzie, prezentujący nowsze, nieco dojrzalsze teksty. Poprzednie książki ["Złe Wybrzeża" (1999) oraz "Szeroki, głęboki, wymalować wszystko" (2002)] sam autor określa jako "młodzieńcze" i nie jest z nich zadowolony. Mimo to fani jego starszych opowiadań będą usatysfakcjonowani. (...) Co jeszcze daje nam Orbitowski, czego czasem nie dają inni? Zwykłą radość, płynącą z obcowania z literaturą. Zwłaszcza przy krótszych formach doskonale widać, że autor dobrze się bawił spisując swoje opowieści, my zaś możemy mieć tego namiastkę - czytając.
   (...)
   Przyznam, że początkowo raziła mnie nieco młodzieżowość "Wigilijnych Psów", jednak Orbitowski w końcu przekuł moją nieufność w swój sukces. Po zaakceptowaniu bohaterów - autentycznych, choć niesympatycznych - cała historia staje się nagle wciągająca, a finał, nieco przez autora przeciągnięty, daje sporo satysfakcji.
   Z pisarstwem Łukasza jest tak, że zwykle trzeba zaakceptować narzucane przez niego reguły, żeby się dobrze bawić. Tak jest w "Lombardzie" czy w "Objawieniach". Jako że są to opowieści niesamowite, musimy zawiesić niewiarę i pozwolić autorowi na snucie nawet najbardziej nieprawdopodobnych wizji. Taka już jest fantastyka.

   Większość tekstów z tego zbioru ukazała się wcześniej w prasie tematycznej. Jednym z najlepiej przyjętych opowiadań była klimatyczna "Opowieść taksówkarska". Utrzymana w klimacie miejskiej legendy historia, to jeden z najlepszych kawałków książki. Zaraz po nim umiejscowiłbym tytułowe "Wigilijne psy". One również sprawiają wrażenie historii zasłyszanej, obrobionej na potrzeby literackie i bardzo sprawnie zapisanej.
   Reszta historii również broni się całkiem dobrze. Wszystko to za sprawą żywego języka oraz ciekawych pomysłów fabularnych.

   Czy można mówić o Orbitowskim jako o twórcy młodym? Ktoś się oburzy i zaprotestuje - przecież publikuje już dość długo, ostatnio nawet można go regularnie spotkać w fantastycznych periodykach, gdzie tu więc młodość? W tekstach, moi mili. Przede wszystkim w tekstach. Są świeże, soczyste i po prostu bardzo dobrze się je czyta. Jak zwykle w takich przypadkach bywa, niektórzy upatrują w Łukaszu nadziei polskiej fantastyki. Ja wolę w nim raczej widzieć dobrego pisarza, który jeszcze długo będzie nas raczył swoimi historiami - nie muszą nawet straszyć, ważnie, aby były po prostu ciekawe.

więcej recenzji

ukryj recenzje