Skazani na przestępczość? Wykluczenie społeczne i reintegracja społeczna w doświadczeniu biograficznym byłych więźniów

Spis treści książki

Wprowadzenie 9

 

Podziękowania 13

 

Rozdział I. Perspektywa wykluczenia społecznego w kontekście socjologicznych teorii i badań zachowań przestępczych    15

1. Etiologia przestępstwa jako przedmiot refleksji naukowej 15
2. Obszary wykluczenia społecznego sprawców przestępstw w badaniach i analizach socjologicznych         17

2.1. Paradygmat etiologiczny    18

2.2. Paradygmat reakcji społecznej         26

2.3. Wykluczenie społeczne jako teoretyczna rama analizy przestępczości   30

2.3.1. Koncepcja wykluczenia społecznego – podstawowe założenia      31

2.3.2. Wykluczenie społeczne a przestępczość              34

1. Reintegracja społeczna sprawców przestępstw – aspekty teoretyczne         41

 

Rozdział II. Przestępczość jako problem społeczny 51

1. Definiowanie przestępczości i określanie skali zjawiska     51
2. Skala i dynamika przestępczości rejestrowanej    54
3. Społeczno-ekonomiczne koszty przestępczości    59
4. Reakcja społeczna na przestępczość       60

4.1. Problemy społeczne jako przedmiot reakcji społecznej             60

4.2. Stosowanie środków karnych i ich skuteczność            63

4.2.1. Polityka karna Polski  65

4.2.2. Struktura, skala i dynamika kar orzekanych w Polsce        68

4.3. System penitencjarny i resocjalizacyjny w Polsce         77

4.4. Systemy resocjalizacyjne w Unii Europejskiej 83

4.5. Więzienie jako instytucja wykluczająca          85

4.6. Zjawisko recydywy              89

4.7. Dyskusja na temat kary pozbawienia wolności             93

 

Rozdział III. Sytuacja osób opuszczających zakłady karne (badania i praktyka)            97

1. Kategorie analizy powrotu osób skazanych do społeczeństwa         97
2. Bariery powrotu byłych skazanych do społeczeństwa w świetle wyników badań         103

2.1. Wykluczenie relacyjne        105

2.2. Wykluczenie w sferze edukacji         109

2.3. Wykluczenie z rynku pracy  111

2.4. Bezdomność          116

2.5. Uzależnienia         118

2.6. Stygmatyzacja i autostygmatyzacja  119

1. Czynniki wspierające reintegrację społeczną byłych więźniów         122

3.1. Nieformalne źródła wsparcia            122

3.2. Formalne źródła wsparcia   127

3.2.1. Programy reintegracji społecznej skazanych       130

3.2.2. Pomoc postpenitencjarna        135

3.3. Oczekiwane źródła i formy pomocy     141

 

Rozdział IV. Nota metodologiczna              143

1. Konceptualizacja badania         143
2. Metoda i techniki zastosowane w badaniu           147

2.1. Dobór próby i przebieg badań          147

2.2. Metoda biograficzna w badaniach przestępczości       152

1. Bariery epistemologiczne i dylematy etyczne badań z więźniami    157

3.1. Byli skazani jako „trudna” grupa badawcza    157

3.2. Bariery epistemologiczne   159

3.3. Dylematy etyczne badań    163

1. Przebieg kariery przestępczej badanych 166

 

Rozdział V. Etap przedwięzienny w doświadczeniach biograficznych byłych skazanych         171

1. Dzieciństwo i młodość 171

1.1. Deprywacja pierwotna w rodzinach pochodzenia        171

1.1.1. Rozbicie rodziny         172

1.1.2. Problem alkoholowy w rodzinie             174

1.1.3. Przemoc w rodzinie   175

1.1.4. Rodzinne tradycje przestępcze 176

1.1.5. Ubóstwo rodziny pochodzenia 177

1.1.6. Brak kontroli rodzicielskiej       179

1.2. Funkcjonowanie w grupach rówieśniczych     181

1.3. Kariera edukacyjna             183

1.4. Pobyt w instytucjach wychowawczych i resocjalizacyjnych       186

1. Funkcjonowanie w rolach dorosłych na etapie przedwięziennym   189

2.1. Funkcjonowanie w związkach partnerskich i w roli ojca             190

2.2. Doświadczenia zawodowe  194

2.3. Dezorganizująca rola używek w życiorysach badanych 197

2.4. Sytuacja materialna            199

1. Motywy aktywności przestępczej           201
2. Podsumowanie           206

 

Rozdział VI. Pobyt w więzieniu w biografi doświadczeniu byłych skazanych  209

1. Formy funkcjonowania w więzieniu       209

1.1. Pierwszy kontakt z więzieniem         209

1.1.1. Formalne zasady funkcjonowania placówki        210

1.1.2. Stosunki ze współosadzonymi i „drugie życie więzienne” 213

1.2. Stosunek do działań resocjalizacyjnych          217

1.2.1. Bierny stosunek do resocjalizacji           217

1.2.2. Zaangażowanie w działania resocjalizacyjne       220

1.2.3. Resocjalizacja pozorna            223

1. Czynniki ograniczające i wspierające reintegrację społeczną podczas pobytu w więzieniu       226

2.1. Relacje z bliskimi  226

2.2. Sytuacja zawodowa            233

2.3. Sytuacja materialna            237

2.4. Dostęp do edukacji             239

2.5. Wsparcie instytucji, organizacji pozarządowych i grup samopomocowych w czasie pobytu w więzieniu            242

2.6. Plany funkcjonowania po zakończeniu kary   244

2.6.1. Plany powrotu do przestępczości          244

2.6.2. Plany zerwania z przestępczością          246

1. Podsumowanie           248

 

Rozdział VII. Losy życiowe badanych po opuszczeniu więzienia         251

1. Pierwsze dni na wolności          251
2. Ścieżki życiowe byłych więźniów po wyjściu na wolność    252

2.1. Kontynuacja kariery przestępczej i powroty do więzienia          253

2.2. Odejście od przestępczości i rozpoczęcie nowego życia             255

1. Relacje w kręgach nieformalnych po wyjściu na wolność  258

3.1. Kontakty z rodziną pochodzenia      258

3.2. Relacje z rodziną prokreacji 261

3.3. Kontakty ze znajomymi po wyjściu na wolność            269

1. Sytuacja zawodowa po wyjściu na wolność          272

4.1. Poszukiwanie pracy             272

4.2. Bariery w dostępie do pracy             276

4.3. Trudności z utrzymaniem pracy        282

1. Sytuacja materialna po wyjściu na wolność          284
2. Uzależnienia jako bariera funkcjonowania na wolności     288
3. Wsparcie instytucjonalne i samopomoc 292

 

Zakończenie      299

 

Bibliografia       309

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje